Arbitragebeding onredelijk bezwarend voor consument
In aannemingsovereenkomsten is het zeer gebruikelijk om te verwijzen naar algemene voorwaarden, zoals de AVA en UAV. In deze voorwaarden is bepaald, dat geschillen tussen partijen voorgelegd moeten worden aan de Raad van Arbitrage voor de Bouw (en dus niet aan de gewone rechter).
Het Gerechtshof Leeuwarden heeft op 5 juli 2011 echter geoordeeld, dat een arbitragebeding onredelijk bezwarend en (dus) vernietigbaar is, indien de consument de gang naar de overheidsrechter wordt ontnomen en de consument zich daarvan niet bewust is geweest ten tijde van het sluiten van de overeenkomst. Volgens het Hof volgt dit uit de Europese richtlijn 93/13/EEG (http://goo.gl/43jfp) en artikel 17 van de Grondwet (http://goo.gl/2zUEe).
Link arrest: http://goo.gl/w8shs
Dit arrest staat overigens lijnrecht tegenover het arrest van het Hof 's Hertogenbosch van 17 maart 2009, waarin is geoordeeld dat het arbitragebeding niet als onredelijk bezwarend kan worden aangemerkt. http://goo.gl/64yKF
De Hoge Raad heeft zich hierover (nog) niet uitgelaten, maar gelet op de uitspraak van het Hof Leeuwarden is dus niet met zekerheid te zeggen, dat een aannemer een geschil met een consument zonder meer kan voorleggen aan de Raad van Arbitrage voor de Bouw. De consument kan dan namelijk een beroep doen op de vernietiging van het arbitragebeding, waarschijnlijk met succes.
Het advies is dan ook, om bij lopende contracten voorafgaande aan een procedure met een consument afspraken te maken bij welke instantie de procedure zal worden gevoerd. Dit bespaart veel tijd en kosten.
Deze afspraak kan ook worden gemaakt tijdens de contractfase, waarna de keuze – en dan met name het arbitragebeding – in de aannemingsovereenkomst wordt opgenomen. Door aanvaarding van de overeenkomst stemt de consument expliciet in met de afgesproken wijze van geschillenbeslechting en kan een eventuele discussie over de bevoegdheid van de Raad van Arbitrage voor de Bouw eenvoudig weerlegd worden.
Het vonnis sluit overigens aan bij de toekomstige wijzigingen in de wetgeving ten aanzien van arbitrage. In het voorontwerp herziening Arbitragewet wordt namelijk reeds aangenomen, dat het arbitragebeding in algemene voorwaarden vernietigbaar is, voor zover de consument geen keuze wordt gelaten tussen de overheidsrechter of arbitrage.
Wellicht ten overvloede: het vorenstaande ziet dus niet op overeenkomsten tussen professionele partijen.
Yvonne Schrader www.schrader.nl
